ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ MΑΘΗΤΕΣ
Γεια σας παιδιά!
Αυτή την χρονιά, εσύ και ολόκληρη η τάξη σου συμμετέχετε σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα με θέμα την ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Σε αυτό το πρόγραμμα συμμετέχουν δέκα χώρες: Ελλάδα, Βέλγιο ,Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σουηδία, Γερμανία ,Πορτογαλία και Σλοβενία. Από την Ελλάδα συμμετέχει η δική σου τάξη μαζί με άλλες είκοσι τάξεις σχολείων του Ηρακλείου.
Τι είναι ενέργεια;
Η ενέργεια βρίσκεται παντού. Όλοι μας χρησιμοποιούμε ενέργεια για να κινούμαστε, να παίζουμε, να μην κρυώνουμε, να μεγαλώνουμε, ακόμη και για να σκεφτόμαστε! Στο σπίτι μας και στο σχολείο, χρησιμοποιούμε την ενέργεια για φωτισμό, για θέρμανση χώρων και ζεστού νερού, για να λειτουργήσουμε τις ηλεκτρικές συσκευές.
Από πού προέρχεται αυτή η ενέργεια;
Αυτό θα ανακαλύψουμε αυτό τον χρόνο!
Πρέπει όμως να θυμάστε πάντα:
Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την ενέργεια μπορεί να είναι καλός ή κακός για το περιβάλλον.
’ρα, θα αρχίσουμε παρατηρώντας πως εμείς οι ίδιοι χρησιμοποιούμε την ενέργεια. Θα ανακαλύψουμε πολλά νέα παιχνίδια και θα μάθουμε πώς παίρνουμε καθαρή ενέργεια από τη φύση. Όλοι μαζί, θα προετοιμάσουμε την έκθεση «Ημέρα Ενέργειας» και κάθε ένας από εμάς θα δεσμευτεί για να εξοικονομήσει ενέργεια. Οι δεσμεύσεις όλων των παιδιών της Ευρώπης που θα συμμετέχουν θα γραφτούν και θα δεθούν στα μπαλόνια που θα στείλουμε όλοι μαζί στον ουρανό. Έτσι, ο ουρανός της Ευρώπης θα γεμίσει από καλές συμβουλές και προθέσεις!
Με φιλικούς χαιρετισμούς
Δρ. Ν. Ζωγραφάκης
Διευθυντής
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ :
ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξορύσσονται από το έδαφος ως υγρά, αέρια και στερεά. Αυτές οι πηγές ενέργειας θεωρούνται μη ανανεώσιμες επειδή δεν μπορούν να ανανεωθούν (να φτιαχτούν πάλι) σε μια μικρή χρονική περίοδο.
Οι κυριότερες είναι:
Ο ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΑΣ
Οι γαιάνθρακες (γαία = γη και άνθρακας = κάρβουνο) ή ορυκτοί άνθρακες βρίσκονται στο υπέδαφος. Σχηματίστηκαν εκεί, κατά τη διάρκεια πολλών εκατομμυρίων ετών, από φυτικές ουσίες (δέντρα, φυτά, θάμνους, φύκια) που θάφτηκαν μετά από φυσικές καταστροφές (επιχωματώσεις, καθιζήσεις, σεισμούς, κατακρημνίσεις). Η ηλιακή ενέργεια, που είχε δεσμευτεί σ'αυτές τις ουσίες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης τους, αποδίδεται από τους γαιάνθρακες κατά την καύση τους με τη μορφή θερμότητας.
ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ
Το πετρέλαιο βρίσκεται στο υπέδαφος σε υγρή μορφή, μέσα σε κοιλότητες, σχηματίστηκε εκεί από ζωικούς και φυτικούς μικροοργανισμούς, κυρίως θαλάσσιους, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν από τα θαλάσσια ρεύματα στο βάθος λεκανών, όπου και καταπλακώθηκαν λόγω επιχωματώσεων ή άλλων διαδικασιών. Εκεί, χωρίς την παρουσία αέρα, μετατράπηκαν σε πετρέλαιο κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών. Η ενέργεια του πετρελαίου προέρχεται από την ενέργεια που είχαν συγκεντρώσει από τον ήλιο και την τροφή τουςοι μικροοργανισμοί που το δημιούργησαν. Σήμερα αντλούμε το πετρέλαιο από τα υπόγεια κοιτάσματά του, ακόμα και αν αυτά βρίσκονται κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Έτσι, το πετρέλαιο και τα παράγωγα του, όχι μόνο δεν είναι φτηνή, αλλά ούτε ανεξάντλητη (καθώς κινδυνεύει να εξαντληθεί σε μερικές εκατοντάδες ή ακόμα και δεκάδες χρόνια), ούτε και καθαρή πηγή ενέργειας. Ας αναλογιστούμε ότι η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα και αιθάλης που παράγουν σήμερα στην Αθήνα τα αυτοκίνητα και οι καυστήρες θέρμανσης μέσα σε μία ώρα, είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη ποσότητα που παραγόταν τον προηγούμενο αιώνα σε όλη την Ελλάδα, μέσα σε ένα χρόνο.
ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
Σε πολλές υπόγειες κοιλότητες, όπου βρίσκεται πετρέλαιο, συναντάμε συχνά και αέριο ελαφρύτερο από τον αέρα, το λεγόμενο φυσικό αέριο. Όπως και το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο όταν καίγεται αποδίδει μεγάλα ποσά ενέργειας (θερμότητα) και σήμερα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο ως πηγή ενέργειας.
ΤΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟ
Το υγραέριο συγκαταλέγεται στα ορυκτά καύσιμα. Παράγεται από την επεξεργασία του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου και είναι άοσμο.
Αποθηκεύεται και προμηθεύεται στους καταναλωτές σε υγρή φάση μέσα σε κατάλληλα δοχεία (δεξαμενές, φιάλες), ενώ έχει ήδη προστεθεί σε αυτό μια ουσία με χαρακτηριστική οσμή ώστε να γίνεται εύκολα αντιληπτή ενδεχόμενη διαρροή του.
ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να ανανεωθούν (να φτιαχτούν πάλι) σε μια μικρή χρονική περίοδο.
Οι κυριότερες είναι:
Ο ΗΛΙΟΣ – Η ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Η κύρια και πρωταρχική πηγή ενέργειας για τη Γη είναι ο Ήλιος, μια γιγαντιαία σφαίρα που αποτελείται από αέρια. Η ηλιακή ακτινοβολία, έχει τροφοδοτήσει και εξακολουθεί να τροφοδοτεί με ενέργεια όλες σχεδόν τις ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας.
Κάθε ημέρα φτάνει μέσω ακτινοβολίας στην Ελλάδα τόση ηλιακή ενέργεια που θα μπορούσε να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες των κατοίκων της για ενάμισι χρόνο.
Η ηλιακή ενέργεια είναι θεωρητικά ανεξάντλητη όπως και η πηγή από την οποία προέρχεται (ο Ήλιος) και περιβαλλοντικά καθαρή, αφού για την αξιοποίηση της δε μεσολαβεί καμία ρυπογόνος διαδικασία. Η ηλιακή ενέργεια, λοιπόν, είναι δυνατό να αποτελέσει στο μέλλον την κυριότερη εναλλακτική λύση στο ενεργειακό και περιβαλλοντικό πρόβλημα.
Θερμότητα από τον Ήλιο
Ενεργητικά Ηλιακά Συστήματα
Η "καρδιά" ενός ενεργητικού ηλιακού συστήματος είναι ο ηλιακός συλλέκτης, που είναι συνήθως τοποθετημένος στην ταράτσα ή στη στέγη ενός σπιτιού. Ο συλλέκτης παγιδεύει την ηλιακή ακτινοβολία για να παράγει θερμότητα. Στη συνέχεια, αυτή η θερμότητα μεταφέρεται στον τόπο που θα αποθηκευτεί ή θα καταναλωθεί.
Όταν εκτεθεί στον ήλιο, μια μαύρη επιφάνεια θερμαίνεται πιο εύκολα (έντονη απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας) απ' ότι μια άσπρη επιφάνεια (όπου έχουμε ανάκλαση μεγάλου μέρους της ηλιακής ακτινοβολίας).
Παθητικά Ηλιακά Συστήματα
Ο άνθρωπος από παλιά έχει καταλάβει ότι μπορεί να χτίσει το σπίτι του με τέτοιο τρόπο, ώστε να αξιοποιεί τον ήλιο όσο το δυνατό περισσότερο για τη θέρμανση του το χειμώνα, αλλά και να προστατεύεται απ' αυτόν το καλοκαίρι.
Τα σπίτια στις Κυκλάδες, όπου υπάρχει άφθονος ήλιος και λίγη βλάστηση, είναι ολόλευκα για να ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία.
Τα κτίρια που περιλαμβάνουν παθητικά ηλιακά συστήματα στη σχεδίαση και κατασκευή τους λέγονται βιοκλιματικά κτίρια.
Ας δούμε πώς μπορούν να εφαρμοστούν ορισμένα από αυτά τα συστήματα για τηθέρμανση χώρων:
Τοποθετώντας μεγάλα παράθυρα στη νότια πλευρά ενός κτιρίου, επιτρέπουμε, το χειμώνα, στην ηλιακή ακτινοβολία να περάσει στο χώρο και να τον θερμάνει.
Βιοκλιματικό σχολείο στην Κρήτη
Ταυτόχρονα με χρήση θερμομόνωσης και φροντίζοντας να μην υπάρχουν χαραμάδες, εμποδίζουμε αυτή τη θερμότητα να διαφύγει. Χρησιμοποιώντας, επιπλέον, κατάλληλα υλικά για τους τοίχους και το δάπεδο, που νααπορροφούν και να αποθηκεύουν τη θερμότητα της ηλιακής ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορούμε να πάρουμε πίσω αυτή τη θερμότητα το βράδυ, που τη χρειαζόμαστε περισσότερο!
Ηλεκτρικό ρεύμα από τον Ήλιο
Εκτός από την άμεση χρήση ή την αποθήκευση της ηλιακής ενέργειας ως θερμικής, είναι δυνατό να τη μετατρέψουμε και σε ηλεκτρική. Αυτή η μετατροπή λέγεται φωτοβολταϊκό φαινόμενο. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε ορισμένα υλικά, δυστυχώς ακριβά ακόμα, τα οποία έχουν την ιδιότητα να παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα όταν φωτίζονται.
Xρήση Φ/Β σε φωτιστικό δρόμου
Μικρά κομμάτια αυτών των υλικών (φωτοβολταϊκά στοιχεία) ή συστοιχίες πολλών μαζί (φωτοβολταϊκά πλαίσια) είναι δυνατό να τροφοδοτούν ηλεκτρικές συσκευές ή και να φορτίζουν ηλεκτρικούς συσσωρευτές (μπαταρίες) μόνο από την ηλιακή ενέργεια. Φωτοβολταϊκά στοιχεία βρίσκονται πάνω στα κομπιουτεράκια που χρησιμοποιούμε, σε ρολόγια χεριού κλπ.
Η ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Ο άνεμος, όπως από παλιά έχει διαπιστώσει ο άνθρωπος, είναι μια πολύ μεγάλη πηγή ενέργειας η εκμετάλλευση της οποίας θα μπορούσε με οικονομικό και περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο να προσφέρει σημαντικές λύσεις στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του.
Η ενέργεια του ανέμου, η Αιολική ενέργεια (Αίολος ήταν ο "διαχειριστής" των ανέμων, κατά τους αρχαίους Έλληνες), αξιοποιείται στις μέρες μας ολοένα και περισσότερο, σε περιοχές όπου συχνά φυσούν ισχυροί άνεμοι, παράγοντας ηλεκτρικό ρεύμα.
Αιολικό πάρκο στην Κρήτη
Η αιολική ενέργεια είναι ουσιαστικά η κινητική ενέργεια του ανέμου, της οποίας αρχική πηγή είναι πάλι ο ήλιος. Ο ήλιος θερμαίνοντας τις αέριες μάζες τις αναγκάζει να κινηθούν προς τα πάνω ενώ τη θέση τους παίρνουν άλλες πιο ψυχρές. Έτσι με την κίνηση των αέριων μαζών δημιουργείται ο άνεμος.
Η ΥΔΡΑΥΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ –ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ
Όπως όλα τα σώματα που κινούνται, έτσι και τα νερά που προέρχονται από την τήξη των πάγων και του χιονιού ή τη βροχή που έπεσε σε μεγάλο υψόμετρο, έχουν ενέργεια καθώς κατεβαίνουν προς χαμηλότερες περιοχές. Όμως, όταν η κάθοδος τους γίνεται από πολλά σημεία και συνεχώς, δεν είναι εύκολο ή δυνατό να χρησιμοποιήσουμε αυτή την ενέργεια.
Ταμιευτήρας
Η ΒΙΟΜΑΖΑ
Ο πρωτόγονος άνθρωπος, για να ζεσταθεί και να μαγειρέψει, χρησιμοποίησε την ενέργεια (θερμότητα) από την καύση των ξύλων. Έως και σήμερα, πολλοί φτωχοί αγροτικοί πληθυσμοί, ιδίως της Αφρικής, της Ινδίας και της Λατινικής Αμερικής, για να ζεσταθούν, να μαγειρέψουν και να φωτιστούν χρησιμοποιούν κυρίως ξύλα, φυτικά υπολείμματα (άχυρα, ροκανίδια, άχρηστους καρπούς ή κουκούτσια) και ζωικά απόβλητα (κοπριά, λίπος ζώων, άχρηστα αλιεύματα). Αλλά και οι κάτοικοι των ανεπτυγμένων χωρών (κυρίως σε αγροτικές περιοχές) χρησιμοποιούν ξύλα, ροκανίδια και υπολείμματα της επεξεργασίας του ξύλου, καθώς και πυρηνόξυλο (από το κουκούτσι της ελιάς) σε ολοένα μεγαλύτερες ποσότητες για ενεργειακούς σκοπούς, κυρίως για θέρμανση.
Χρήση βιομάζας σε θερμοκήπιο στην Κρήτη
Όλα τα παραπάνω υλικά, που άμεσα ή έμμεσα προέρχονται από το φυτικό κόσμο, όπως και μέρος από τα υγρά απόβλητα και τα σκουπίδια (υπολείμματα τροφών, χαρτί), των πόλεων και των βιομηχανιών, τα ονομάζουμε βιομάζα και αποτελεί για όλη την ανθρωπότητα μια σημαντική πηγή ενέργειας.
Η ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Τα υπόγεια νερά όταν περνούν μέσα από αυτά τα πετρώματα ζεσταίνονται και η θερμοκρασία τους μπορεί να φθάνει μέχρι και στους 350 βαθμούς. Η ιδέα της εκμετάλλευσης αυτής της ενέργειας προήλθε από την ανάβλυση μεγάλης ποσότητας θερμού νερού ή και ατμών ή απλώς θερμού αέρα (γεωθερμικά ρευστά) σε πολλές περιοχές της γης. Σε άλλες πάλι περιοχές, που δεν έχουν αυτό το προνόμιο, γίνονται γεωτρήσεις σε μεγαλύτερο βάθος, όπου βρίσκονται γεωθερμικά ρευστά.
ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΤΡΟΠΟΙ ΣΩΣΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΧΡΗΜΑΤΑ
Στις ανεπτυγμένες χώρες, όπως και στην πατρίδα μας, παρατηρείται μια απίστευτη σπατάλη ενέργειας, καθώς ο «πολιτισμένος» άνθρωπος καταναλώνει όλο και πιο πολλά αγαθά. Έτσι δεν συνειδητοποιεί ότι και τα ορυκτά καύσιμα (που χρησιμοποιεί περισσότερο) σύντομα θα τελειώσουν και ότι η χρήση τους επιβαρύνει όλο και πιο πολύ τον πλανήτη (κυρίως με διοξείδιο του άνθρακα) με καταστρεπτικά αποτελέσματα για το περιβάλλον και τελικά την ίδια μας τη ζωή.
Εσείς τα παιδιά, οι αυριανοί πολίτες, που θα ζήσετε στο μέλλον τις συνέπειες της ενεργειακής σπατάλης των μεγάλων, πρέπει να κατανοήσετε αλλά και να εφαρμόσετε τουςπαρακάτω απλούς κανόνες, ώστε και τα καύσιμα να διαρκέσουν περισσότερο και το περιβάλλον να προστατευτεί.
ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ
|
Παρακινήστε τους γονείς σας να βάλουν διπλά τζάμια και να μονώσουν την ταράτσα και την οροφή της πιλοτής.
|
|
Εάν υπάρχουν χαραμάδες γύρω από τις πόρτες και τα παράθυρα κλείστε τις με έναμονωτικό υλικό.
|
ΘΕΡΜΑΝΣΗ
|
Τις ηλιόλουστες χειμωνιάτικες μέρες ανοίξτε τα παράθυρα για να μπει ο ήλιος στο σπίτι σας.
|
|
Τις κρύες νύχτες του χειμώνα κλείνετε τα παντζούρια των παραθύρων και τις κουρτίνες για να διατηρείται η ζέστη μέσα στο σπίτι σας.
|
|
Τις κρύες νύχτες του χειμώνα είναι καλύτερο φοράτε ένα ζεστό πουλόβερ παρά να υψώνετε υπερβολικά την θέρμανση.
|
ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ
|
Όταν χρησιμοποιείτε το κλιματιστικό τα παράθυρα και οι πόρτες πρέπει να είναι κλειστά.
|
|
Τις ζεστές καλοκαιριάτικες μέρες τα πατζούρια των παραθύρων πρέπει να είναι κλειστά για να μην μπαίνει ο ήλιος στο σπίτι σας.
|
|
Τις καλοκαιριάτικες νύχτες ανοίξτε τις πόρτες και τα παράθυρα για να αεριστεί - και δροσιστεί -το σπίτι σας.
|
ΦΩΤΙΣΜΟΣ
|
Σβήνετε πάντα τα φώτα όταν δεν υπάρχει κάποιος στο δωμάτιο.
|
|
Κατά την διάρκεια της μέρας ανοίξτε τα παράθυρα και τις κουρτίνες για να φωτίσει ο ήλιος το σπίτι σας.
|
|
Παρακινήστε τους γονείς σας να χρησιμοποιήσουν λάμπες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης.
|
ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ
ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΑΣ
|
Ανάβουμε τον θερμοσίφωνά μόνο όταν χρειάζομαστε το ζεστό νερό και δεν τον αφήνουμε συνέχεια αναμμένο.
|
|
Προτιμάμε να κάνουμε ντους,και οχι μπάνιο στη μπανιέρα!
|
|
Παρακινήστε τους γονείς σας να αγοράσουν ηλιακό θερμοσίφωνα όπου ο ήλιος ζεσταίνει το νερό που χρειαζομαστε.
|
ΨΥΓΕΙΟ - ΚΑΤΑΨΥΚΤΗΣ
|
Πριν ανοίξουμε το ψυγείο σκεφτόμαστε τι θέλομε να πάρομε ή να βάλομε μέσα στο ψυγείο.
|
|
Ανοίγομε την πόρτα του ψυγείου όσο λιγότερες φορές μπορούμε και δεν την κρατάμε ποτέ πολλή ώρα ανοιχτή.
|
|
Δεν βάζουμε μέσα στο ψυγείο ζεστά φαγητά
|
ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
|
Δεν παίζομε με το να ανοίγομε και να κλείνομε τον φούρνο της κουζινας.
|
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
|
Δεν αφήνουμε αναμμένη την τηλεόραση όταν δεν την παρακολουθεί κανείς .
|
|
Κλείνουμε πάντα την τηλεόραση από το κουμπί της και όχι από το τηλεκοντρόλ.
|
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ
|
Κλείνουμε πάντα την οθόνη του υπολογιστή μας από το κατάλληλο κουμπί και δεν την αφήνουμε σε κατάσταση αναμονής (με το μικρό λαμπάκι αναμμένο).
|
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
|
Χρησιμοποιούμε πάντα επαναφορτιζόμενες μπαταρίες.
|
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
|
Αποφεύγουμε τις μετακινήσεις σας με αυτοκίνητο. Προτιμούμε να περπατάμε!
|
|
Χρησιμοποιούμε ποδήλατο και προτιμάμε τα λεωφορεία της συγκοινωνίας!
|
|
Όταν μας πηγαίνουν ή μας παίρνουν από το σχολείο με το αυτοκίνητο, προσκαλούμε και άλλους συμμαθητές μας να έρθουν μαζί μας!
|
|
Παρακινήστε τους γονείς σας να συνεννοηθούν μεταξύ τους ώστε κάθε φορά το αυτοκίνητο που σας πηγαίνει ή σας παίρνει από το σχολείο να είναι γεμάτο με φίλους ή συμμαθητές σας.
|
|
Παρακινήστε τους γονείς σας να οδηγούν σωστά και να αποφεύγουν υψηλές ταχύτητες και απότομα φρεναρίσματα.
|
