Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε τα χρονικά και γεωγραφικά όρια του μουσικού πολιτισμού της Ελλάδας. Βασική δυσκολία σε αυτό είναι η διάσταση ανάμεσα στη χρονική προέλευση των διαφόρων πηγών. Οι διασωζόμενες θεωρητικές πηγές, όπως και τα σωζόμενα ψήγματα πρακτικών πηγών χρονολογούνται σχεδόν αποκλειστικά στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Σε αντίθεση με τα παραπάνω, οι φιλολογικές και εικονογραφικές πηγές είναι άφθονες ήδη από την περίοδο μεγάλης άνθισης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που ορίζεται από τον 7ο ως τον 4ο π.Χ. αιώνα περίπου.
Ακολουθώντας λοιπόν μια οριοθέτηση που είναι λίγο-πολύ αποδεκτή και αντιστοιχεί σε γενικές γραμμές προς τη γεωγραφική και χρονική οριοθέτηση της περιόδου γένεσης και ακμής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, μπορούμε να πούμε ότι η αρχαία ελληνική μουσική καλύπτει μια χρονική περίοδο που αρχίζει τους τελευταίους αιώνες της 2ης χιλιετίας π.Χ. και τελειώνει στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., δηλαδή στις αρχές των Ελληνιστικών Χρόνων, και αναπτύσσεται στην κυρίως Ελλάδα και στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας και της Κάτω Ιταλίας. Το χρονικό διάστημα των χιλίων και πλέον χρόνων που προσδιορίζεται από τα παραπάνω χρονικά όρια αντιστοιχεί σε διάφορες περιόδους της αρχαίας ελληνικής ιστορίας.
Η ιστορία της αρχαίας ελληνικής μουσικής, μπορεί να χωριστεί σε δυο σημαντικές περιόδους, την Μυθολογική και την Ιστορική περίοδο.
Μαρμάρινα ειδώλια κυκλαδικού πολιτισμού
Η μυθολογική εποχή αναφέρεται στην περίοδο από τον 8ο αι. π.Χ., συμπεριλαμβανοντας τα ομηρικά χρόνια. Υπάρχουν λίγες αναφορές και πηγές, που περιορίζονται σε θραύσματα μουσικών οργάνων που βρέθηκαν από ανασκαφές, αναπαραστάσεις σκηνών που αφορούσαν την μουσική ζωή των Ελλήνων, όπως και διάφοροι μύθοι και παραδόσεις που διατηρήθηκαν και στα ιστορικά χρόνια με διάφορες εναλλαγές όσον αφορά το περιεχόμενο και τα πρόσωπα. Ιδιαίτερη σημασία στην μελέτη της μουσικής της μυθολογικής εποχής έχουν να κάνουν τα δυο μαρμάρινα ειδώλια με ύψος περίπου 20 εκατοστών, τα οποία παριστάνουν το ένα μουσικό που παίζει άρπα και το άλλο μουσικό που παίζει διπλό αυλό (δίαυλο). Τα ειδώλια χρονολογούνται από το 2.800 – 2.200 π.Χ. και είναι μέρος της τέχνης του κυκλαδικού πολιτισμού.
Για τους αρχαίους Έλληνες των μυθολογικών χρόνων, η μουσική ήταν μια θεόπνευστη και ιερή τέχνη. Από ορισμένους μύθους κρίνουμε πως η μουσική πέρασε από το στάδιο της μαγικής μουσικής. Παραδείγματος χάριν, ο μύθος για τον Ορφέα που με τους ήχους της λύρας του έχτισε τα τείχη των Θηβαίων.
Τα κύρια πρόσωπα που συνδέονται με την μουσική της Μυθολογικής περιόδου της Ελλάδας είναι δύο. Πάμε να τα δούμε…
